ÖZET

Bu çalışma, T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul İli (Fatih) Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde klinikte görevli hemşire ve sağlık memurlarının delici ve kesici aletler ile gerçekleşen yaralanma deneyimlerini ve yaralanma durumunda alınan tedbirleri ortaya koyan ve bu bağlamda mesleki iş güvenliği programlarının geliştirilmesini amaçlayan tanımlayıcı bir araştırmadır.

Delici ve kesici aletler ile gerçekleşen yaralanmalara yönelik tanımlayıcı özellikte olan bu çalışmada, Mart 2014-Nisan 2014 tarihleri arasında farklı kliniklerde görevli toplam 200 hemşire ve sağlık memuru ile yüz yüze görüşüldü. Çalışmaya katılan gönüllüler 19 sorudan oluşan “Veri Toplama Formu” ile sorgulandı. Anket sorularına verilen yanıtlar analiz edildi. Oransal verilerin istatistiksel analizinde Ki-kare testi kullanıldı.

Çalışmaya dahil edilen gönüllülerin %59’unda (118 gönüllü) daha önce kontamine delici ve kesici aletler ile yaralanma tecrübesinin olduğu ve bu olguların %54’ünde (64 gönüllü) yaralanmanın enjektör iğnesinin kapağının kapatılması esnasında geliştiği saptandı. Ayrıca çalışmaya katılan gönüllülerin %91’inin (182 gönüllü) hepatit B’ye karşı aşılanmış olduğu ve delici ve kesici alet ile yaralanan olguların sadece %6’sında (7 gönüllü) yaralanmanın rapor edildiği tespit edildi. Anket sorularını cevaplayan gönüllülerin ilk sırada gelen (gönüllülerin %36’sı) önerilerinin, delici ve kesici alet ile gerçekleşen yaralanmaları azaltmaya yönelik yoğun içerikli ve periyodik olarak tekrarlanacak eğitimler olduğu belirlendi.

Yaptığımız bu çalışmada, sağlık çalışanlarının çoğunluğunun hepatit B’ye karşı aşılanmış olduğu ancak delici ve kesici alet ile gerçekleşen yaralanma oranının yüksek, yaralanmanın rapor edilme oranının ise düşük olduğu görüldü. Çalışmada elde edilen bilgiler ışığında, sağlık ve bakım hizmetlerinde güvenli tıbbi malzemelerin kullanılmasının ve yaralanmalara karşı alınacak tedbirleri uygulamalı bir şekilde içeren eğitim programlarının periyodik olarak devam ettirilmesinin delici ve kesici alet ile gerçekleşen yaralanma vakalarında dramatik bir azalma sağlayacağı söylenebilir.