ÖZET

Çoklu ilaç kullanımına bağlı olarak gelişen ilaç-ilaç etkileşimleri (DDI) advers ilaç reaksiyonlarının en önemli nedenidir. İlaç hatalarından bir tanesi olarak sayılan DDI önlenebilir. Sağlık profesyonellerinin tıbbi ve pratik bilgilerinin yanında kullanacakları entegre bilgisayarlı ilaç etkileşimi kontrol sistemleri, tek başlarına yeterli olmamakla beraber olası etkileşimlerin azaltılması için sağlık personeline yardımcı olabilir. Bu çalışmada ayaktan pediatri hastalarına reçete edilen klaritromisin ile potansiyel DDI’ların (PDDI) belirlenmesi ve önlenmesinde bilgisayarlı ilaç etkileşimi kontrol sistemlerinin rolünün araştırılması amaçlanmıştır.

Retrospektif gözlemsel reçete analizi niteliğinde olan bu çalışmada, 12 aylık periyotta (Ocak-Aralık 2016) pediatrik ayaktan hastalara solunum yolu enfeksiyonu tanısı ile oral klaritromisin yazılan reçeteler İstanbul ili Üsküdar ilçesinde faaliyet gösteren ve çalışmaya katılmayı kabul eden, üç serbest eczaneden toplanarak müstahzar isim ve sayıları ile hasta demografik verileri (yaş, cinsiyet) kayıt edildi. PDDI’lar etkin madde bazında R_xMediaPharma^® programı ile tespit analiz edildi.

On iki aylık periyotta 52 farklı hekim tarafından 266 adet müstahzarın reçetelendiği 100 adet reçete toplanmış olup, reçete başına ortalama müstahzar sayısı 2,66±1,11 idi. Tespit edilen 16 PDDI’nın 5’i klaritromisin (%31,25) ve 11 tanesi klaritromisin dışı (%68,75) idi. PDDI’lar şiddet bazında kategorize edildiğinde, toplam 16 etkileşimden 10 tanesi (%62,5) yüksek, 2 tanesi (%12,5) orta ve 4’ü (%25) düşük idi. Klaritromisin etkileşimleri ise: Lidokain ile orta; metronidazol ve sultamisin (ampisilin/sulbaktam) ile ise minör kategorisinde idi.

Hızlı erişim imkanı sağlayan bilgisayarlı ilaç etkileşimi kontrol sistemleri tek başlarına yeterli olmamakla beraber PDDI’ların önlenmesinde sağlık personeline yardımcı olabilir. Bu sistemlerin serbest eczanelerde kullanımı ilacın hastaya verilmesi esnasında yaşanacak olan DDI’ların önlenmesinde oldukça önem taşımaktadır.