ÖZET

Multipl Skleroz (MS), Merkezi Sinir Sistemi’nin(MSS) demiyelinizasyonuna neden olan, patogenezi bilinmeyen kronik inflamatuar bir hastalığıdır. MS hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de, genellikle immünolojik kökenli olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte, bazı araştırmalarda ekstrakraniyal venöz tıkanıklığın ve kronik serebrospinal venöz yetmezliğin, MS patogenezinde ve/veya onunla ilişkili klinik belirtilerin birçoğunda rol oynayabileceği öne sürülmüştür. Araşırmacılar kronik serebrospinal venöz yetmezlik tedavisi için; jugüler ve azigos ven anjiyoplastisini de içeren, 'liberasyon tedavisi' adını verdikleri bir yöntemi önermişlerdir. Serebral venöz sistem bozuklukları, Doppler ultrasonografi ve manyetik rezonans (MR) venografi gibi invaziv olmayan radyolojik yöntemler ve kateter venografi ve intravenöz ultrasonografi (IVUSG) gibi doğrudan invaziv radyolojik yöntemlerle teşhis edilebilir. Bununla birlikte, MS hastalarında kronik serebrospinal venöz yetmezliğin sıklığını ve rolünü araştıran çalışmaların sonucu genellikle birbiri ile çelişmektedir.