ÖZET

Gebelik, gelişmekte olan fetüsün gereksinimlerini karşılamak için birçok fizyolojik ve anatomik değişimlerin gerçekleştiği bir dönemdir. Bu dönemde yer alan solunum sistemi, kardiyovasküler sistem, dolaşım sistemi, boşaltım sistemi ve gastrointestinal sistem (GİS) ile ilgili değişimler gebelik ile ilişkili bozukluklara neden olabilmekte ve alınan ilaçların farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini değiştirebilmektedir; ilaçların emilim, dağılım, metabolizma ve atım sürecini içeren farmakokinetik faz; plazma albümin konsantrasyonunun azalması, kalp debisinin artması, gastrik pH’ın artması, intestinal motilitenin azalması ve glomerular filtrasyon hızının (GFR) artması gibi değişimlerden etkilenmektedir. İlaç-besin ögesi etkileşimleri bir ilaç ve bir besin ögesi ya da daha geniş anlamda bir ilaç ve birden fazla besin, besin ögesi veya diğer diyet bileşenleri ile beslenme durumu arasındaki fizikokimyasal, fizyolojik ve patofizyolojik ilişkiler olarak tanımlanmaktadır. Hem farmakokinetik özellikler hem de besin, besin ögesi ve ilaç etkileşimleri üzerine etkileri olan bu değişimlerin değerlendirilmesi maternal ve fetal sağlığın ve fetal gelişimin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Sonuç olarak, gebelik döneminde görülen sorunların ve hastalıkların farmakolojik tedavisinde ilaç-besin ögesi arasındaki etkileşimler dikkate alınmalıdır. Bu derleme yazıda, gebelik döneminde görülen fizyolojik değişimlerin farmakokinetik özellikler üzerine etkisi ile olası besin, besin ögesi ve ilaç etkileşimlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.