ÖZET
Amaç:
Kolorektal kanser (CRC) batı toplumlarında kanser ile ilişkili ölümlerde en önde gelen sebeplerdendir ve dünyada kansere bağlı ölümlerin erkek ve kadında üçüncü nedenidir. Toplum bazlı çalışmalarda CRC hastalarının %25-30’u hastalıklarının bir döneminde karaciğer metastazı ile karşı karşıya kalmaktadır. Kolon ve rektum kanserleri en sık karaciğer ve akciğere metastaz yapmaktadır. Bu çalışmanın amacı karaciğer metastatik CRC’nin acil komplikasyonları nedeniyle ameliyat edilen hastalarda; primer tümörün çıkarılmasının mortalite, morbidite ve sürviye etkisini araştırmaktır.
Yöntemler:
2011-2016 yılları arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisi’ne başvuran karaciğer metastatik kolon veya rektum kanseri hastalarından acil ameliyat edilen hastalar çalışmaya dahil edilmiştir.
Bulgular:
Toplam incelenen hasta sayısı 59’dur. Erkek hasta sayısı 30 (%50,8), kadın hasta sayısı 29’dur (%49,2). Minimum yaş 24 iken maksimum yaş 86 ve medyan yaş değeri 65’tir (24-86). Otuz yedi (%62,7) hastada acil operasyon sırasında primer tümör rezeksiyonu yapılırken, 22 (%37,3) hastada rezeksiyon yapılmamıştır. Hastaların operasyon sonrası yaşam süresi minimum 1 ay, maksimum 60 aydır. Altmış aydan fazla yaşam süresi olan hastaların dosya takibi 60. aydan sonra yapılmamıştır. Yirmi üç hasta hiç kemoterapi almamışken 36 hasta kemoterapi tedavisi sırasında ameliyat edilmiştir. Kırk dört (%74,6) hastanın hastanede yatış süresi 10 günden fazla iken 15 (%25,4) hastanın hastanede kalış süresi 10 gün ve daha azdır. Hastaların yaşam süresi için 24 ayı baz aldığımızda 24 ay ve üzeri survisi olan hasta sayısı 23 (%39) iken 24 ay altında survi süresi olan hasta sayısı 36 (%61)’dır. Yirmi dört aylık survi “cut off” değer alındığı zaman hastaların bağımsız verileri tek tek prognoz açısından 24 aya göre değerlendirilmiş ve anlamlı olup olmadığı incelenmiştir. Yaşam süresi 24 ay altı ve üstü olan grupta hastaların yaşları anlamlı (p>0,05) farklılık göstermemiştir.
Sonuç:
Metastatik CRC hastaları genelde ileri yaş gurubundadır. Bu hastaların birçoğunda ek patolojiler de mevcuttur. Acil opere edilen metastatik CRC hastalarında primer tümör rezeksiyonu yapmak ortalama yaşam süresine anlamlı katkı sağlamaktadır. Yine de bu ameliyat zor bir operasyondur; hastanın genel durumu ek patolojileri cerrahın tecrübesi ve tümörün rezektabl olup olmaması gibi değişken faktörlerle en iyi karar ameliyat esnasında verilmelidir.