ÖZET

Romatoid artrit (RA) ve anklozan spondilitte (AS) endotel hasarı, damar geçirgenliğinde değişim, plak oluşumu kronik enflamasyonda rolleri olan sitokin ve kemokinlerin etkisi ile olmaktadır. Yapılan çalışmalarda enflamasyon düzeyi ile arteryel sertlik ve hücre adezyon molekül miktarında değişim olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada, romatizmal hastalığı olan hastalarda vasküler endotel büyüme faktörü (VEGF), E-selectin, arteriyel sertlik ve hastalık aktivitesi arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçladık.

Çalışmamıza AS tanılı 13 hasta, RA tanılı 28 hasta ve 30 sağlıklı kontrol dahil edildi. Tüm hasta ve sağlıklı kontrol grubunda arteriyel sertlik, VEGF ve E-selektin, eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) ve CRP düzeylerine bakıldı. Romatizmal hastalığı bulunan grupta hastalık aktivite göstergeleri olan Banyo Ankilozan Spondilit Hastalığı Aktivite İndeksi (BASDAİ) ve DAS-28 skorları hesaplandı. Serum VEGF ve E-selektin ölçümü ELISA yöntemi ile, arteriyel sertlik ölçümü ise osilometrik metotla bakıldı. Elde edilen veriler Student t-testi, Mann-Whitney U testi ve Wilcoxon testi ile istatistiksel olarak karşılaştırıldı.

Tüm hasta gruplarında tedavi sonrasında 3. ayda DAS-28, BASDAİ skorları, ESH ve CRP düzeylerinde anlamlı bir azalma olduğu gözlenmiştir (p<0,001). Tedavi ile birlikte VEGF ve E-selektin düzeylerinde artış, nabız dalga hızı (NDH) ve artırma indeksi (Alx) parametrelerinde ise azalma olduğu gözlenmiştir. Non-tümör nekroz faktörü tedavisi alan RA hastalarında NDH düzeyi değişmezken, Alx düzeyi tedavinin 3. ayında azalmıştır.

RA ve AS hastalarında tedavi ile birlikte inflamasyonun azalması hastalık aktivite skorunda, ESH, CRP değerlerini azaltmaktadır. Arteryel sertlik parametrelerinden NDH ve Alx’i tedavinin 3. ayında azalma ile birlikte anlamlı düzeye ulaşmamıştır. Devam eden tedavi sürecinde arteryel sertliğin ve kardiovasküler riskin anlamlı düzeyde azalacağı düşünülmektedir.