ÖZET

Sarkopeni ve malnütrisyon, yaşlılık sürecinde yaşam kalitesini ve kas fonksiyonunu azaltan geriatrik sendromlardır. Bu çalışmada hastanede yatan geriatrik hastaların nütrisyonel durumlarının değerlendirilmesi, sarkopeni durumunun saptanması ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Çalışma Kasım 2018 - Nisan 2019 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi kliniklerinde yatan ≥65 yaş 100 hasta ile yürütülmüştür. Çalışmaya dahil edilen hastaların demografik özellikleri için veri toplama formu, nütrisyonel durumları ve sarkopeni varlığını değerlendirmek için; Mini Nütrisyonel Değerlendirme formu, antropometrik ölçümler, biyoimpedans analiz yöntemi, el kavrama kuvveti ve zamanlı kalk-yürü testi uygulanmıştır. Hastaların yatarak tedavi gördükleri klinik, yatış süre ve endikasyonu, yandaş kronik hastalık varlığı sorgulanmıştır.

Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalamaları 71,8±6,2 yıl ve %35’i kadın, %65’i erkektir. Hastaların %8’inde malnütrisyon ve %50’sinde malnütrisyon riski olduğu tespit edilmiştir. Hastaların %5’inde sarkopeni saptanmıştır. Hastaların yaş, ağırlık, boy, vücut kütle indeksi (VKİ), üst kol çevresi ölçümü ile nütrisyonel durumları arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Malnütrisyonu olan hastalarda olmayan hastalara göre kas fonksiyon yeterliliği daha düşük bulunmuş (p=0,00), zamanlı kalk-yürü testi sonucu daha uzun saptanmış (p=0.00) ve el kavrama kuvvet test sonucunun daha düşük olduğu tespit edilmiştir (p=0,002). Sarkopenisi olan hastalarda sarkopenisi olmayanlara göre ağırlık, VKİ, kas fonksiyonu ve kas kütlesi yeterliliği anlamlı şekilde daha düşük bulunmuştur (p<0,05). Sarkopenisi olan hastaların %60’ında malnütrisyon riski, sarkopenisi olmayan hastaların %8,4’ünde malnütrisyon ve %47,5’inde malnütrisyon riski saptanmıştır. Hastaların nütrisyonel durumlarına göre sarkopeni varlığı dağılımları farklılık göstermemiştir (p>0,05).

Hastanede yatan hastalarda malnütrisyon ve sarkopeni gelişmemesi veya ilerlememesi için; hastaneye yatış esnasında hastaların beslenme durumları ve kas kayıpları değerlendirilmeli, tedavi ve takibi yapılmalıdır. Nütrisyonel durumdan bağımsız olarak hastanede yatan tüm yaşlı hastalar sarkopeni riski açısından kontrol edilmelidir.