ÖZET
Amaç:
Hypoxia-inducible factor-1 (HIF-1) aynı isimli genin proteini olup hipoksiyle indüklenerek hücrenin adaptif cevabını sağlayan bir dizi reaksiyonu başlatır. Aktivasyonu dokudaki hipoksiye karşı primer defansif mekanizmadır. Genellikle doku oksijenasyonunun bozulduğu patolojik durumlarda aktive olur. Böbrek hastalığında oluşan doku hipoksisi HIF-1 alfa düzeyini yükselterek mevcut duruma adaptasyonu sağlar. Burada erken dönem böbrek yetmezliğinde HIF-1 alfa düzeyine bakılarak sağlıklı gönüllülerle karşılaştırılması ve HIF-1 alfa düzeyinin diğer biyokimyasal ve enflamatuvar parametreler ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntemler:
Çalışmaya ayaktan takipli, erken dönem böbrek yetmezliği tanısı almış (glomerular filtration rate 60-90 mL/ min/1,73m²) olan hastalardan randomize edilmiş (erkek/ kadın; 11/14) 25 hasta ile 22 sağlıklı (erkek/kadın; 8/14) gönüllü alınmıştır. Her iki grupta venöz kan örneklerinde HIF- 1 alfa düzeyi, biyokimyasal parametreler [glukoz, kreatinin, ürik asit, aspartat transaminaz (AST), alanin transaminaz (ALT)], hemoglobin ve enflamatuvar parametreler [C-reaktif protein (CRP), nötrofil/lenfosit oranı], trombosit sayımı (PLT), trombosit parametreleri [ortalama trombosit hacmi (MPV), plateletcrit (PCT) and (PDW)] bakıldı. Sonuçlar tanımlayıcı istatistik metotların yanı sıra Mann-Whitney U, ki-kare ve student t-testi kullanılarak karşılaştırıldı.
Bulgular:
Olgu ve kontrol grubunda HIF-1 alfa değeri, glukoz, AST, ALT, GGT, PLT, MPV, PCT, PDW değerleri anlamlı (p>0,05) farklılık göstermemiştir. HIF-1 alfa ile glukoz değeri, üre, kreatinin, AST, GGT, CRP, nötrofil/lenfosit oranı, PLT, MPV, PCT, PDW değerleri arasında anlamlı (p>0,05) korelasyon gözlenmemiştir. HIF-1 alfa ile ürik asit değeri arasında anlamlı (p<0,05) negatif korelasyon gözlenmiştir. HIF-1 alfa ile ALT ve hemoglobin değeri arasında anlamlı (p<0,05) pozitif korelasyon gözlenmiştir.
Sonuç:
Kronik hipoksinin altta yatan sebepten bağımsız olarak kronik böbrek hastalıklarının ilerlemesinde önemli bir faktör olduğu bilinmektedir. Hasta grubunun normotansif olması, hemoglobin düzeyinin normal olması, hastada oksidatif stresi azaltan medikal tedavinin (anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörü ve anjiyotensin reseptör blokeri kullanımı) bulunması gibi sebeplerin sonuçları etkilediği ve renal hipoksiyi iyileştirdiği varsayılmıştır.