ÖZET

Telomeraz ökaryotlarda telomerleri uzatan, hücre bölünme sürecinde yer alan bir ribonükleoprotein DNA polimerazdır. Karsinogenezde önemli rol oynayan, telomerlere özgü bir ters-transkriptaz enzimdir. Bu çalışmanın amacı, telomeraz aktivitesinin, premenopozal dönemde, endometrial histopatoloji, endometrial kalınlık ve VKI (Vücut kitle indeksi) ile ilişkisini değerlendirmek ve telomeraz ekspresyonunun endometriumda malign transformasyon gelişiminin öngörülmesinde bir moleküler marker olarak yerini araştırmak ve cut-off değerini saptamaktır.

2001-2002 yılları arasında, premenopozal dönemde, düzensiz ve aşırı miktarda adet kanaması şikayeti ile başvuran toplam 39 hastanın vücut kitle indeksi hesaplandı, endometrial kalınlıkları ölçüldü ve endometrial kaviteden biopsi alındı. Biopsi materyaline histopatolojik ve telomeraz analizi yapıldı. Histopatolojik sonuca göre iki grup oluşturuldu: I.Grup: Atipisiz, basit ve kompleks endometrial hiperplazi (n20) ve II.Grup: Atipisiz endometrial hiperplazi dışında kalan tüm olgular (n:19) kontrol grubu olarak kabul edildi. Birinci grubu oluşturan olguların tümüne 6 ay süreyle gestagen tedavisi verildi. Tedavide Didrogesteron (Duphaston® 10 mg tb) 2x1 kullanıldı. Tedavi sonrası endometrial kalınlık ölçüldü, kontrol endometrial biopsi alındı ve tüm örnekler yukarıda söz edildiği gibi tekrar değerlendirildi.

Hiperplazi grubunda yaş ortalaması 45,65 ±3,08, kontrol grubunda 43,94 ±4,76; VKI hiperplazi grubunda: 28,00 kg/m2 ±3,97, kontrol grubunda: 26,89 kg/m2 ±4,97; endometrium kalınlığı çalışma grubunda 14,55 mm/2 ±3,33, kontrol grubunda 11,94 mm/2 ±4,60; ortalama telomeraz aktivitesi endometrial hiperplazi grubunda 10,42 kopi say›s› ±20,69, kontrol grubunda ise 10,10 kopi sayısı ±16,38 saptandı. Karşılaştırılan parametrelerin hiçbirinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı. Vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olan grupta telomeraz aktivitesi daha yüksek saptandı ve istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p: 0,001). Progesteron ile tedavi sonrası endometrial telomeraz aktivitesinde istatistiksel olarak anlamlı düşüş (p: 0,001) ve endometriumda istatistiksel olarak anlamlı (p:0,0001) incelme izlendi.

Premenopozal kadınlarda, endometrial patoloji prediksiyonunda, endometrial telomeraz aktivitesinin değeri gösterilememiştir. Gestagen tedavisi, endometrial telomeraz aktivitesini ve endometrial kalınlığı anlamlı olarak düşürmektedir. Semptomatik premenopozal kadınlarda endometrial telomeraz aktivitesi ve VKI arasında (cut-off değeri 30 kg/m2) anlamlı derecede pozitif ilişki mevcut. Atipisiz endometrial hiperplazide, progesteron tedavinin temelini oluşturmaktadır.